ঋণৰ বোজাত কোঙা: দেউলিয়া হোৱাৰ দিশে অনিল আম্বানীৰ ৰিলায়েন্স কেপিটেল

ডিজিটেল ডেস্ক: ভাৰতৰ এখন আদালতৰ দ্বাৰা নিযুক্ত এজন প্ৰশাসকে দেশৰ বিত্তীয় খণ্ডত এক অভূতপূৰ্ব পৰিৱৰ্তন সাধন কৰিবলৈ গৈ আছে৷ অনিল আম্বানীৰ ৰিলায়েন্স কেপিটেলৰ ২৬৮ বিলিয়ন টকাৰ ঋণ পৰিশোধ নকৰাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত প্ৰশাসকজনে এই সিদ্ধান্ত ল’বলৈ আগবাঢ়িছে৷ আম্বানীৰ ঋণদাতাসকলে আশা কৰিছে যে প্ৰশাসকজনে যোৱা দুবছৰত তেওঁলোকৰ তুলনাত অধিক সফলতা লাভ কৰিব৷ এই সিদ্ধান্ত আম্বানীৰ বাবে শেহতীয়া ৰাজহুৱা আঘাত৷ টেলিকমৰ পৰা শক্তিলৈ উদ্যোগবোৰ বিফল হৈছে বা ঋণ পৰিশোধ কৰা নাই আৰু আম্বানীয়ে নিজৰ শূন্য ব্যক্তিগত সম্পত্তি বুলি ঘোষণা কৰিছে। শ্বেয়াৰহোল্ডাৰ উপদেষ্টা কোম্পানী ষ্টেকহোল্ডাৰ এমপাৱাৰমেণ্ট চাৰ্ভিচেছৰ পৰিচালন সঞ্চালক জে এন গুপ্তাই কয়, ভুল ব্যৱসায়িক সিদ্ধান্ত, মনোযোগ আৰু নেতৃত্বৰ অভাৱৰ ফলত ডুবন্ত জাহাজখন উদ্ধাৰ কৰিবলৈ কোনেও আগবাঢ়ি অহা নাছিল৷ তেওঁ লগতে কয়, আন যিকোনো ক্ষেত্ৰত কেইটামান সহায়ক কোম্পানীৰ বিক্ৰীয়ে বিত্তীয় স্বাস্থ্য পুনৰুদ্ধাৰ কৰিব পাৰিলেহেঁতেন, কিন্তু অত্যাধিক আত্মবিশ্বাসী মেনেজমেণ্টে ভাবিছিল যে তেওঁলোকে নতুনকৈ যাত্ৰা কৰিব আৰু সেইকথা মূৰ্খতা হিচাপে প্ৰমাণিত হৈছে। আম্বানীয়ে গোটটোৰ সমস্যাৰ বাবে তেওঁৰ মেনেজমেণ্ট দায়ী বুলি অস্বীকাৰ কৰি কয় যে আন বিষয়বোৰৰ লগতে এটা অসম্পৰ্কিত অনা-বেংক বিত্তীয় কোম্পানী আইএল এণ্ড এফএছৰ পতনে বেংকবোৰক তেওঁৰ দৰে কোম্পানীবোৰক ঋণ দিবলৈ কম ইচ্ছুক কৰি তুলিছে। ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ নিয়ন্ত্ৰকসকলে নৱেম্বৰত ৰিলায়েন্স কেপিটেলৰ পৰিচালকমণ্ডলীক বৰ্খাস্ত কৰিবলৈ আৰু সম্পত্তি বিক্ৰী তদাৰক কৰিবলৈ এজন প্ৰশাসক নিয়োগ কৰিবলৈ হস্তক্ষেপ কৰিছিল। ২০১৯ চনৰ ডিচেম্বৰত অত্যাধিক সম্প্ৰসাৰিত কোম্পানীটোৱে ঋণ পৰিশোধ কৰা আৰম্ভ কৰাৰ পাছত, ঋণদাতাসকলে মেনেজমেণ্টৰ সহযোগিতাৰে তেওঁলোকৰ নিজা প্ৰক্ৰিয়া চলাবলৈ আগবাঢ়িছিল। স্থানীয় সংবাদ মাধ্যমৰ খবৰ অনুসৰি বিশ্বৰ কিছুমান বৃহৎ বিত্তীয় গোট, যাৰ ভিতৰত আছে দুৰ্দশাগ্ৰস্ত ঋণ বিনিয়োগকাৰী আৰু পুনৰ্গঠন বিশেষজ্ঞ যেনে ওকট্ৰি, জেচি ফ্লাৱাৰ্ছ এণ্ড কোম্পানী, ব্লেকষ্টোন গ্ৰুপ আৰু বেইন কেপিটেল ইত্যাদি সম্পত্তি ক্ৰয়ত আগ্ৰহ দেখুওৱা সকলৰ ভিতৰত আছিল, কিন্তু ৰিলায়েন্স কেপিটেলে কেইজনমান ঋণদাতাৰ দ্বাৰা আৰম্ভ কৰা মোকৰ্দমাক চুক্তিত বাধা দিয়াৰ বাবে দোষাৰোপ কৰিছিল। যিহেতু সম্পত্তিৰ বিক্ৰী এতিয়া আদালতৰ দ্বাৰা নিৰীক্ষণ কৰা প্ৰক্ৰিয়াত হ’ব, ঋণদাতাসকলে উন্নত অফাৰ পোৱাৰ আশা কৰিছে। ঋণদাতাসকলে যোৱা সপ্তাহত মূল্যাংকন বিশেষজ্ঞ আৰু অডিটৰৰ নিযুক্তিৰ অনুমোদন জনাইছিল৷ এডেলৱাইছ ফাইনেন্সিয়েল চাৰ্ভিচেছৰ পৰিচালনা সঞ্চালক আৰু বিনিয়োগ বেংকিঙৰ মুৰব্বী গোপাল আগৰৱালে কয়, যদি সকলো সহায়ক কোম্পানী পৃথকে বিক্ৰী কৰা হয় আৰু হোল্ডিং কোম্পানী পৰ্যায়ত একক সংস্থা হিচাপে নহয় তেন্তে ৰিলায়েন্স কেপিটেলৰ সম্পত্তিৰ প্ৰতি ভাল সঁহাৰি থাকিব। কিছুমান ভাৰতীয় বিত্তীয় কোম্পানীয়ে একত্ৰীকৰণ বিচাৰি আছে আৰু বীমা কোম্পানীবোৰৰ বাবে ক্ৰেতা থাকিব। বিক্ৰী প্ৰক্ৰিয়াটোৱে নগদ ধন উলিওৱাত সহায় কৰিব৷ ঋণদাতাসকলে কিমান পৰিমাণে তেওঁলোকৰ প্ৰাপ্য পুনৰুদ্ধাৰ কৰিব সেয়া যিকোনো লোকৰে অনুমেয়৷ আৰবিআইৰ হস্তক্ষেপক আম্বানীয়ে আদৰণি জনাইছে৷ বেংকবোৰে ঋণদাতাসকলৰ বাবে বন্ধকী হিচাপে প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়া শ্বেয়াৰবোৰ জব্দ কৰাৰ পাছত ৰিলায়েন্স কেপিটেলত পৰিয়ালৰ অংশীদাৰীত্ব ২০১৯ চনৰ মাৰ্চৰ ৪৭.৩% ৰ পৰা ১.৫১% লৈ হ্ৰাস পাইছে৷ দুয়োটা বীমা উদ্যোগে পূৰ্বৱৰ্তী সূতৰ স্তৰৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি ভাল মূল্যাংকন লাভ কৰিব বুলি আশা কৰা হৈছে। বিশ্লেষকসকলে কয় যে সাধাৰণ বীমা উদ্যোগটো মন্দাৱস্থাৰ পিছত উভতি আহিবলৈ সাজু হৈছে৷ কিয়নো, কোম্পানীবোৰে প্ৰিমিয়ামৰ হাৰ বৃদ্ধি কৰিছে। ইফালে, ভাৰতীয় জীৱন বীমা উদ্যোগ দুটা অংকৰ শতাংশ হাৰত বৃদ্ধি হৈ আছে। ভাৰত, আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ আৰু ইউৰোপৰ ব্যক্তিগত ইকুইটি ফাৰ্মকে ধৰি ১৮টা কোম্পানীয়ে আগতে ৰিলায়েন্স জেনেৰেল ইঞ্চিওৰেন্সৰ বাবে আগ্ৰহ প্ৰকাশ কৰিছে৷ ৰিলায়েন্স নিপ্পন লাইফ ইঞ্চিওৰেন্সত ৰিলায়েন্স কেপিটেলৰ ৫১% অংশীদাৰীত্বৰ বাবে, ঋণদাতাই আগতে ১৬টা আগ্ৰহৰ অভিব্যক্তি লাভ কৰিছিল। ৰিলায়েন্স কেপিটেলে ২০১৭ বিত্তীয় বৰ্ষৰ পৰা লাভৰ প্ৰতিবেদন দিয়া নাই। যোৱা চাৰে চাৰি বছৰত, ৰিলায়েন্স কেপিটেলে প্ৰায় ১৯০ বিলিয়ন টকাৰ সামগ্ৰিক লোকচানৰ সন্মুখীন হৈছে আৰু ছেপ্টেম্বৰৰ শেষত ১৩৭ বিলিয়ন টকাৰ ঋণাত্মক মুঠ মূল্য ৰখা হৈছে। বিত্তীয় প্ৰদৰ্শনৰ অৱনতি ঘটা বাবে ৰিলায়েন্স কেপিটেলৰ দ্বাৰা আগতে সম্পত্তি বিক্ৰী কৰি হ’লেও ৰিলায়েন্স কেপিটেলক বচাবলৈ পৰ্যাপ্ত নাছিল৷ ৰিলায়েন্স কেপিটেলে ইয়াৰ অংশ হিচাপে কৈছে যে, অৱনমিত হোৱাতো সাম্প্ৰতিক পৰিস্থিতিৰ এক মুখ্য কাৰণ৷ কিয়নো ইয়াৰ ফলত বেংকবোৰে নিৰ্দিষ্ট তাৰিখৰ আগতে তেওঁলোকৰ ধন ঘূৰাই বিচাৰিছিল। পেনচিলভেনিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ৱাৰ্টন স্কুলৰ প্ৰাক্তন ছাত্ৰ আম্বানীয়ে সেই সময়তে ব্যৱসায়িক সাম্ৰাজ্যৰ অংশ উত্তৰাধিকাৰী হিচাপে পাব বুলি আশা কৰিব পৰা নাছিল৷ যেতিয়া ভাৰতৰ সৰ্ববৃহৎ কোম্পানী ৰিলায়েন্স ইণ্ডাষ্ট্ৰিজৰ প্ৰতিষ্ঠাপক ধীৰুভাই আম্বানীৰ ২০০২ চনত ইণ্টেষ্টেটত মৃত্যু হয়, অনিল আৰু মুকেশৰ মাজত তেওঁলোকৰ দেউতাকৰ সম্পত্তি বিভাজনক লৈ ৰাজহুৱা আইনী যুঁজ আৰম্ভ হয়। তেওঁলোকে ২০০৬ চনত এক শান্তি চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰিছিল য’ত অনিল আম্বানীয়ে দূৰসংযোগ, বিত্তীয় সেৱা, আন্তঃগাঁথনি আৰু বিদ্যুৎ উৎপাদন ব্যৱসায় লাভ কৰিছিল। মুকেশ আম্বানী এতিয়া ভাৰতৰ আটাইতকৈ ধনী ব্যক্তি, যাৰ আনুমানিক মূল্য আছিল ৮৫ বিলিয়ন ডলাৰ, আনহাতে ২০০৮ চনত ভাৰতৰ তৃতীয় শীৰ্ষ ধনী ব্যক্তি অনিল আম্বানীয়ে ২০২০ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰীত ইউকেৰ এখন আদালতক জনাইছিল যে চীনা বেংকবোৰে তেওঁৰ টেলিকম গোট ৰিলায়েন্স কমিউনিকেশ্বনৰ পৰা তেওঁলোকৰ ধন ঘূৰাই বিচৰাৰ পিছত তেওঁৰ মুঠ সম্পত্তি শূন্য আছিল। আনহাতে, ৰিলায়েন্স ইনফ্ৰাষ্ট্ৰাকচাৰ আৰু ইয়াৰ সহায়ক সংস্থা ৰিলায়েন্স পাৱাৰেও ঋণ পৰিশোধ কৰা নাই কিন্তু আম্বানী পৰিয়ালৰ আন সদস্যসকলৰ পৰা নগদ ধন যোগান ধৰাৰ কথা ঘোষণা কৰিছে। আম্বানী এতিয়াও এক তালিকাভুক্তবিহীন মনোৰঞ্জন ব্যৱসায়সাম্ৰাজ্যৰ গৰাকী, যাৰ ভিতৰত আছে হলীউডৰ চলচ্চিত্ৰ প্ৰযোজক আৰু পৰিচালক ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গৰ সৈতে এক যৌথ উদ্যোগ৷ ঋণদাতাসকলে ২০২১ চনৰ ডিচেম্বৰলৈকে ২৯৫.৭ বিলিয়ন টকাৰ মুঠ দাবী কৰিছিল৷ মুম্বাইৰ এটা নিম্ন-প্ৰফাইল কোম্পানী, অথুম ইনভেষ্টমেণ্ট এণ্ড ইনফ্ৰাষ্ট্ৰাকচাৰে ৰিলায়েন্স হোম ফাইনেন্সৰ বাবে ১৩০ বিলিয়ন টকাৰ ঋণ নিষ্পত্তিৰ বাবে ৩২.১৭ বিলিয়ন টকা আৰু ৰিলায়েন্স কমাৰ্চিয়েল ফাইনেন্সৰ বাবে ইয়াৰ ৯০ বিলিয়ন টকাৰ ঋণৰ বিপৰীতে ১৬.৩৯ বিলিয়ন টকাৰ নিবিদা আহ্বান কৰিছে। দুয়োটা লেনদেনে এতিয়াও আৰবিআই আৰু অন্যান্য নিয়ন্ত্ৰকৰ অনুমোদনৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে।